Chúng ta thường là những người phán xét bản thân khắt khe nhất, phải không? Chúng ta thường quá bận tâm về những điều khiến bản thân khác biệt hay “kỳ quặc”, đến mức quên mất rằng người khác cũng đang tìm cách kết nối với chúng ta. Có bao giờ bạn làm điều gì đó “lạ lùng” rồi nghĩ: “Chỉ mình mình như vậy sao?” Có thể là một thói quen vô thức hay một suy nghĩ mà bạn chưa từng dám nói ra. Những điều ấy có thể khiến bạn cảm thấy cô lập, như thể không ai có thể hiểu được bạn. Nhưng sự thật là bạn không hề đơn độc.Những thói quen kỳ lạ mà bạn cố che giấu, thực ra lại phổ biến hơn bạn tưởng. Vậy nên hãy cùng nhau khám phá những hành vi tưởng chừng kỳ lạ ấy để thấy rằng điều đó không chỉ bình thường, mà đôi khi còn rất tuyệt vời. Vì sự thật là bạn không “khác người” như bạn nghĩ đâu.Nhưng trước tiên, hãy trả lời một câu hỏi: “Bạn có một thói quen hay hành vi kỳ quặc nào từng nghĩ chỉ riêng mình mới có không?” Bạn hãy viết nó ra nhé! Và khi đọc danh sách dưới đây, có thể bạn sẽ ngạc nhiên vì nhiều người cũng như bạn đấy!
1. Tự nói chuyện một mình
Nói chuyện một mình không khiến bạn trở nên “kỳ quặc” mà có thể là dấu hiệu của sự thông minh. Thật đấy! Nhiều nghiên cứu (chẳng hạn như nghiên cứu về “tự thoại”) chỉ ra rằng việc nói ra suy nghĩ thành lời có thể giúp tăng cường trí nhớ, giải quyết vấn đề nhanh hơn và điều hòa cảm xúc hiệu quả hơn. Khi bạn lẩm bẩm tìm chìa khóa, đó không phải là hành động vô nghĩa. Đó là bạn đang hỗ trợ bộ não mình phân tích và tổ chức thông tin. Bạn đang tự huấn luyện bản thân theo cách vô thức giống như một cuộc tự cổ vũ, tự hướng dẫn bản thân vượt qua khó khăn. Vì thế, đừng xấu hổ vì tự trò chuyện. Bạn đang làm điều mà nhiều người thông minh vẫn thường làm.
2. Cảm thấy kiệt sức sau khi giao tiếp xã hội
Bạn yêu bạn bè mình, nhưng sau mỗi lần tụ tập, bạn như bị “rút cạn năng lượng”. Bạn tự hỏi: “Có gì sai với mình không? Mình có thực sự thích họ không?” Dù là người hướng nội hay hướng ngoại, thì các hoạt động xã hội đều tiêu tốn năng lượng. Đó là một thực tế được khoa học chứng minh. Não bạn phải làm việc liên tục để xử lý cảm xúc, đọc các tín hiệu xã hội, duy trì cuộc trò chuyện, v.v. Giao tiếp không chỉ là niềm vui mà còn là quá trình điều hướng những cá tính khác nhau, “diễn” trong những cuộc đối thoại xã giao, và cố gắng duy trì sự hiện diện cảm xúc. Vậy nên, nếu bạn cảm thấy kiệt sức và cần một đêm yên tĩnh bên phim ảnh yêu thích, đừng cảm thấy tội lỗi. Đó cũng là việc chăm sóc bản thân. Bạn đã từng hủy hẹn vì không đủ năng lượng để giao tiếp chưa? Nếu có, bạn cũng không cô đâu vì cũng có nhiều người giống bạn đó. Hãy bình thường hóa việc bảo vệ sức khỏe tinh thần của chính mình.
3. Tưởng tượng kịch bản tồi tệ nhất
Bạn đã bao giờ rơi vào vòng xoáy “Nếu như…” đầy tiêu cực trước một buổi thuyết trình hay buổi hẹn hò đầu tiên? Xin chúc mừng, não bạn đang vận hành cơ chế “bi quan phòng vệ” (defensive pessimism). Đây là cách não bộ chuẩn bị cho những tình huống có thể phát sinh rủi ro. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải cân bằng: “Chuẩn bị cho tình huống xấu nhất, nhưng không để nỗi lo lấn át mọi thứ. Nghĩ theo cách khác, bộ não bạn giống như đang chạy mô phỏng các tình huống để bạn không bị bất ngờ. Đó là một tấm lưới an toàn tinh thần. Nếu điều này trở nên quá thường xuyên hoặc gây áp lực quá mức, hãy thử chia sẻ với bạn bè hoặc chuyên gia tâm lý. Hãy nhớ rằng đây là cơ chế bảo vệ, không phải là sự phá hoại bản thân.
4. Khủng hoảng hiện sinh lúc nửa đêm
Tại sao luôn là lúc 2 giờ sáng, bạn lại bắt đầu đặt câu hỏi về ý nghĩa cuộc sống? Không phải bạn quá nhạy cảm, mà đơn giản là lúc ấy, não bộ bạn mới thực sự được nghỉ và có khoảng trống để suy nghĩ sâu sắc. Khi mọi sự phân tâm trong ngày biến mất, tâm trí sẽ bắt đầu du hành vào vùng suy tưởng, cả sáng tạo lẫn triết lý. Những suy tư lúc nửa đêm đôi khi mang lại các ý tưởng sáng tạo nhất. Tuy nhiên, hãy đặt giới hạn để không đánh đổi giấc ngủ quý giá. Bạn đã từng “rơi” vào chuỗi suy nghĩ miên man giữa đêm chưa? Và có bao giờ bạn tra Google một điều cực kỳ kỳ lạ lúc ấy? Tin tôi đi, không phải một mình bạn như vậy đâu.
5. Cảm xúc thay đổi không lý do
Một phút trước bạn thấy ổn, phút sau bạn bật khóc vì một video TikTok, rồi lại cười vì điều gì đó chẳng mấy hài. Cảm xúc con người không lúc nào “logic” cả. Não bạn liên tục xử lý ký ức, hormone và các dòng suy nghĩ không lời. Điều này có thể khiến cảm xúc thay đổi bất chợt mà không rõ nguyên nhân. Thay vì hoang mang, hãy thử viết nhật ký hoặc dành thời gian tự phản tư. Đôi khi cảm xúc là phản ánh từ một “trình duyệt” có quá nhiều tab mở trong đầu bạn. Cứ để bản thân trải nghiệm cảm xúc mà không cần lý do. Nó sẽ qua thôi.
6. Theo đuổi sự hoàn hảo
Bạn không thể tập trung nếu bàn làm việc lộn xộn? Không sao cả. Việc muốn mọi thứ ngăn nắp không phải là “kỳ quặc”, mà là điều phổ biến. Một số người nhầm lẫn điều này với rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD), nhưng thực tế, OCD bắt đầu từ ám ảnh và dẫn đến hành vi cưỡng chế lặp đi lặp lại chứ không chỉ là sở thích ngăn nắp. Vì thế, bạn không “có vấn đề” nếu cần gọn gàng để thấy dễ chịu hơn. Và nếu bạn lo lắng mình có dấu hiệu của OCD thật, hãy đến gặp chuyên gia để được chẩn đoán chính xác.
7. Thay đổi cảm xúc liên tục
Một lúc bạn thấy vui, rồi đột nhiên giận dữ hay buồn ngủ tột độ? Có thể chỉ đơn giản là phản ứng của não với căng thẳng, giấc ngủ thiếu hụt, hormone, hay… bữa sáng bạn bỏ qua. Cảm xúc là chiếc con lắc bị ảnh hưởng bởi vô số yếu tố trong ngày như công việc, thời tiết, mạng xã hội, các mối quan hệ… Nếu bạn thấy cảm xúc lên xuống bất thường vài lần trong ngày, đừng vội quy nó là rối loạn lưỡng cực. Trầm cảm kèm theo lưỡng cực là một chẩn đoán nghiêm trọng, với các chu kỳ thay đổi cảm xúc diễn ra trong nhiều tuần đến nhiều tháng không phải trong vài giờ. Tuy nhiên, nếu cảm xúc thất thường kéo dài, hãy tìm đến chuyên gia sức khỏe tâm thần.
8. Giấu đi một phần bản thân
Bạn từng cười gượng một câu đùa bạn không thấy vui? Hay từng kìm nén sự hào hứng về điều mình yêu thích vì sợ người khác không hiểu? Đó gọi là masking (ngụy trang xã hội). Rất nhiều người làm điều này để tránh bị phán xét. Ở những người thuộc phổ tự kỷ, masking có thể là việc ép bản thân nhìn vào mắt người khác, sao chép biểu cảm hay kìm nén hành vi tự kích thích (stimming) để không bị “lạ lùng”. Masking khiến ta thấy mệt mỏi, như đang mang một lớp mặt nạ cả ngày. Nó không phải là điều lành mạnh, nhưng cũng là phản ứng tự nhiên khi sống trong một xã hội chưa đủ an toàn để đón nhận sự khác biệt. Hãy tìm những nơi bạn có thểBạn từng cười gượng một câu đùa bạn không thấy vui? Hay từng kìm nén sự hào hứng về điều mình yêu thích vì sợ người khác không hiểu? Đó gọi là masking (ngụy trang xã hội). Rất nhiều người làm điều này để tránh bị phán xét. Ở những người thuộc phổ tự kỷ, masking có thể là việc ép bản thân nhìn vào mắt người khác, sao chép biểu cảm hay kìm nén hành vi tự kích thích (stimming) để không bị “lạ lùng”. Masking khiến ta thấy mệt mỏi, như đang mang một lớp mặt nạ cả ngày. Nó không phải là điều lành mạnh, nhưng cũng là phản ứng tự nhiên khi sống trong một xã hội chưa đủ an toàn để đón nhận sự khác biệt. Hãy tìm những nơi bạn có thể sống thật, đó là cách chữa lành tốt nhất. sống thật, đó là cách chữa lành tốt nhất.
Kết luận.
Những điều khiến bạn cảm thấy “kỳ quặc” rất có thể chính là thứ khiến bạn trở nên dễ mến và đáng tin. Chúng ta đều có những thói quen, hành vi và cảm xúc mà khiến ta nghĩ rằng: “Chắc không ai hiểu mình.” Nhưng sự thật là, không phải mình bạn mới như vậy. Và nếu bạn từng nghĩ rằng những điều ấy là dấu hiệu của một “rối loạn lớn hơn” thì đừng lo. Hãy chia sẻ điều ấy với một chuyên gia tâm lý hoặc tâm thần. Lần tới nếu bạn lẩm bẩm một mình hay thao thức giữa đêm, đừng nghĩ “mình kỳ cục quá”. Hãy nhớ rằng đó chỉ là một phần của việc… làm người. Và nếu bạn có một thói quen “kỳ lạ” khác muốn chia sẻ, đừng ngần ngại để lại bình luận. Cảm ơn bạn đã ở đây. Hẹn gặp lại bạn nhé!
Nguồn: Psycho2Go
Ảnh: Pexels
