1. Bản chất của cảm giác bất an là gì?
Những người dễ cảm thấy bất an thường có xu hướng tin rằng cuộc sống cần phải được dự đoán trước và kiểm soát hoàn toàn. Những người này cảm thấy chỉ khi đã chuẩn bị đầy đủ cho những kịch bản tồi tệ nhất, họ mới có thể an tâm.
Bản chất của cảm giác bất an thường liên quan đến sự sai lệch trong dự đoán. Đa phần chúng ta cảm thấy bất an khi những gì xảy ra khác với dự đoán của mình. Cảm giác bất an chính là phản ứng tâm lý trước sai lệch trong dự đoán, và nó thường được ví như một loại “chuông báo động.”Hãy hình dung một chiếc chuông báo cháy. Chuông có thể reo khi có hỏa hoạn, nhưng nó cũng có thể reo ngay cả khi không có đám cháy nào, chỉ vì nó quá nhạy cảm hoặc bị hỏng. Tương tự, những người đã trải qua nhiều sự kiện đau thương hoặc chấn thương tâm lý trong quá khứ thường có hệ thống “chuông báo” rất nhạy, khiến họ dễ dàng cảm thấy bất an ngay cả khi không có nguy hiểm thực sự.
2. Điều gì trong quá khứ khiến một người dễ dàng cảm thấy bất an như vậy?
Nguyên nhân của cảm giác bất an có thể rất đa dạng, nhưng thường bắt nguồn từ các mối quan hệ đầu đời, đặc biệt là với cha mẹ.
Ví dụ, nếu một đứa trẻ trải qua sự bỏ bê, bị cha mẹ lạm dụng, hoặc không nhận được tình yêu thương đầy đủ, chúng sẽ phát triển cảm giác bất an sâu sắc. Trong tâm trí một đứa trẻ, tình yêu của cha mẹ tương đương với sự sống còn. Khi không cảm nhận được sự yêu thương, trẻ có thể cảm thấy như mình đang đối mặt với nguy cơ bị bỏ rơi hoặc thậm chí là “cái chết” về mặt tâm lý.
Ngoài ra, những thất bại trong học tập, công việc hoặc các áp lực xã hội cũng có thể gây ra chấn thương tâm lý, khiến một người trở nên nhạy cảm hơn trước những tình huống không thể dự đoán.
3. Làm thế nào để đối diện với những tổn thương trong quá khứ?
Đối mặt với những trải nghiệm đau thương trong quá khứ là điều không dễ dàng. Bộ não của chúng ta không thể xóa đi những ký ức đau thương, nhưng chúng ta có thể thêm vào những trải nghiệm tích cực mới.
Hãy tưởng tượng một chiếc băng cassette cũ. Khi bạn muốn thu âm một bài hát mới, bạn không cần phải cắt bỏ hoàn toàn đoạn ghi âm cũ, mà chỉ cần ghi đè lên đó. Bộ não con người cũng hoạt động theo cách tương tự. Những ký ức đau buồn sẽ không thể bị xóa bỏ hoàn toàn, nhưng chúng ta có thể “ghi đè” lên bằng những trải nghiệm tích cực, tạo ra những lớp ký ức mới.
Ví dụ, nếu bạn có một kỷ niệm không tích cực tại một địa điểm nào đó, hãy thử quay lại đó cùng với một người mà bạn yêu thương. Những trải nghiệm tích cực mới sẽ dần làm mờ đi những ký ức đau buồn trước đây.
4. Liệu có cách nào để chấp nhận và vượt qua những cảm giác bất an không?
Đôi khi, việc đối diện với những cảm xúc tiêu cực hoặc bất an khiến chúng ta cảm thấy quá tải gây ảnh hưởng đến chất lượng của các mối quan hệ hay công việc của chúng ta. Trong tâm lý học, có một liệu pháp gọi là “ liệu pháp chấp nhận và cam kết” (Acceptance and Commitment Therapy – ACT). Liệu pháp này khuyến khích chúng ta chấp nhận những cảm xúc tiêu cực như một phần của cuộc sống và tập trung vào những giá trị quan trọng mà mình muốn hướng tới.
Ví dụ, nếu bạn cảm thấy lo lắng khi phải phát biểu trước đám đông, thay vì cố gắng loại bỏ sự lo lắng đó, hãy tập trung vào lý do tại sao bạn muốn phát biểu. Có thể bạn muốn chia sẻ một ý tưởng quan trọng hoặc đóng góp điều gì đó ý nghĩa cho cộng đồng. Bằng cách tập trung vào mục tiêu lớn hơn, bạn có thể học cách chấp nhận sự lo lắng như một phần của quá trình.
5. Nếu một người đã rơi vào vòng luẩn quẩn của sự bất an, làm thế nào để họ bắt đầu hành trình chữa lành?
Hành trình chữa lành thường bắt đầu từ những bước nhỏ. Thay vì cố gắng thực hiện những thay đổi lớn ngay lập tức, hãy tập trung vào những hành động nhỏ mà bạn có thể làm ngay hôm nay.
Ví dụ, nếu bạn cảm thấy lo lắng về việc giao tiếp xã hội, thay vì cố gắng tham gia một sự kiện lớn, hãy bắt đầu bằng việc trò chuyện với một người bạn thân. Từng bước nhỏ này sẽ giúp bạn xây dựng sự tự tin và dần dần mở rộng vùng an toàn của mình.
Ngoài ra, đừng ngần ngại tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia tâm lý. Những người có chuyên môn sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cảm xúc của mình, đồng thời cung cấp các công cụ để bạn vượt qua những khó khăn.
Cảm giác bất an không phải là kẻ thù của bạn. Nó là dấu hiệu cho thấy bạn đang nỗ lực sống một cuộc đời có ý nghĩa hơn, nơi bạn đang cố gắng dự đoán và chuẩn bị cho những thử thách phía trước.
Hãy học cách thấu hiểu và chấp nhận nó như một phần tự nhiên của cuộc sống.Hãy nhớ rằng, bạn không đơn độc trong hành trình này. Nếu bạn cần giúp đỡ, hãy tìm đến những người mà bạn tin tưởng hoặc các chuyên gia tâm lý. Mỗi bước đi, dù nhỏ bé đến đâu, đều mang bạn đến gần hơn với sự chữa lành.
Nguồn: 놀면서 배우는 심리학
Đăng ký dịch vụ chữa lành tâm lý 1:1, tham vấn tâm lý 1:1, đánh giá chất lượng mối quan hệ (test), đánh giá tâm lý chuyên sâu (test) tại: https://tamlymira.com/dich-vu/
Đăng ký khóa học về chữa lành, hẹn hò, tình yêu, hôn nhân, gia đình & tâm lý học chuyên ngành tại: https://tamlymira.com/courses/
