Mục lục:
Tham vấn hôn nhân là gì?
Cơ chế hoạt động ra sao?
Lợi ích
Bạn có thể đã nghe tin: tỷ lệ ly hôn đang tăng mạnh. Gần 700.000 cặp đôi đã ly hôn hoặc hủy hôn trong năm 2022. Lý do là gì? Có nhiều nguyên nhân, từ thiếu sự hỗ trợ từ gia đình, ngoại tình, cho đến thiếu gắn kết về cảm xúc và thể chất. Và hãy đối mặt với thực tế: không có cuộc hôn nhân nào là hoàn hảo. Đôi khi, lựa chọn đúng là buông bỏ và tìm đến luật sư ly hôn. Nhưng cũng có những lúc, mối quan hệ hoàn toàn có thể được cứu vãn thông qua một quá trình gọi là tham vấn hôn nhân.
Trong phần dưới đây, chúng tôi sẽ trình bày tất cả những điều có thể bạn chưa biết về tham vấn hôn nhân bao gồm cả việc liệu nó có thực sự giúp các cặp đôi thoát khỏi bờ vực tan vỡ hay không.
1. Tham vấn hôn nhân là gì?
Hãy bắt đầu với điều cơ bản: tham vấn hôn nhân là gì? “Tham vấn hôn nhân giúp các cặp đôi nhận diện và thay đổi những mô thức tương tác tiêu cực gây ra xung đột và mất kết nối trong mối quan hệ,” theo chuyên gia Audrey Schoen, Thạc sĩ Tham vấn Hôn nhân và Gia đình (LMFT). “Các cặp đôi thường bị mắc kẹt trong những mô thức này, chúng có xu hướng tự củng cố. Tham vấn cung cấp một cái nhìn rõ ràng về những mô thức đó và đưa ra các chiến lược giúp họ thoát khỏi vòng lặp.”
Vậy, liệu quá trình này có thực sự hiệu quả? Theo các chuyên gia, là có. “Tỷ lệ thành công trung bình khi các cặp đôi tham gia tham vấn hôn nhân là khoảng 50–60%,” theo Mario Palacios, MA, LMFT. Dù con số này có vẻ không quá cao, nhưng có lý do (sẽ trình bày ở phần sau) vì sao tỷ lệ thành công như vậy. Tham vấn hôn nhân thật sự mang lại hiệu quả, bạn có thể thấy rõ điều này qua chương trình truyền hình “Couples Therapy”. Nhiều cặp đôi có những tổn thương lâu dài hay mâu thuẫn đã bị đè nén mà các cuộc trò chuyện tại nhà không thể giải quyết được.
2. Tham vấn hôn nhân hoạt động như thế nào?
Tất cả các cặp đôi đều có những bất đồng. Việc trải qua những giai đoạn khó khăn là hoàn toàn bình thường. Nhưng khi việc không hòa hợp trở thành điều diễn ra thường xuyên, đã đến lúc cân nhắc tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên môn.
Khi nào nên gặp nhà tham vấn hôn nhân?
“Khi một cặp đôi đến mức gần như mọi cuộc giao tiếp đều mang tính tiêu cực và dẫn đến cãi vã liên miên, đó là lúc bạn nên tìm đến tham vấn hôn nhân,” Palacious giải thích. “Một dấu hiệu khác cho thấy cần đến tham vấn là khi không còn sự gần gũi về mặt tình dục, hoặc có vấn đề về ngoại tình hay mất lòng tin. Tham vấn cũng có thể cần thiết khi một người luôn xem người kia là nguyên nhân gây ra mọi vấn đề.”
Hầu hết mọi người đều biết rằng tham vấn hôn nhân có nghĩa là gặp gỡ một nhà trị liệu và trò chuyện. Nhưng nếu chỉ hiểu như vậy thì là cái nhìn quá khái quát. Trên thực tế, quy trình tham vấn được thiết kế riêng cho bạn và người bạn đời, dựa trên những nhu cầu và mục tiêu cụ thể của hai người.
Các hình thức tham vấn hôn nhân
Giống như bất kỳ liệu pháp nào khác, tham vấn hôn nhân có nhiều cách tiếp cận khác nhau nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của các cặp đôi. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến nhất:
▪︎ Phương pháp Gottman: Đây là một trong những phương pháp được sử dụng rộng rãi nhất. Nó tập trung vào việc cung cấp cho bạn và người bạn đời các công cụ để giải quyết vấn đề, đồng thời giúp gia tăng mức độ gắn kết tình cảm trong mối quan hệ.
▪︎ Liệu pháp Hành Vi Nhận Thức (CBT): Phương pháp này giúp bạn nhìn nhận các mô thức suy nghĩ tiêu cực và hiểu được cách mà những suy nghĩ đó ảnh hưởng đến hành vi trong mối quan hệ.
▪︎ Liệu pháp cặp đôi tập trung vào cảm xúc (EFT): Đây là phương pháp đặt trọng tâm vào cảm xúc. Mục tiêu là hiểu được điều gì đã dẫn đến sự xa cách giữa hai người, từ đó xây dựng lại sự kết nối về mặt cảm xúc.
Cách tìm nhà tham vấn phù hợp
Suy nghĩ đầu tiên của bạn có thể là tìm hiểu về các phương pháp trị liệu và xem phương pháp nào phù hợp với mình. Tuy nhiên, theo các chuyên gia sức khỏe tâm thần, việc tìm đúng nhà trị liệu phù hợp với bạn quan trọng hơn nhiều.
“Câu hỏi đầu tiên bạn cần đặt ra là: nhà tham vấn hôn nhân mà bạn tìm đến có đủ năng lực chuyên môn hay không?” Palacios giải thích. “Họ có bao nhiêu năm kinh nghiệm? Họ có thực hiện đánh giá kỹ lưỡng tiền sử tâm lý – xã hội (psychosocial history) từ cả hai vợ chồng không? Họ có cùng bạn xây dựng các mục tiêu cụ thể, đo lường được theo mô hình SMART không? Đây là những câu hỏi quan trọng cần đặt ra, bởi mối quan hệ tích cực giữa thân chủ và nhà tham vấn là yếu tố then chốt, thậm chí còn quan trọng hơn cả loại hình trị liệu được sử dụng.”
Bạn sẽ biết rằng mình đã tìm được người tham vấn phù hợp khi đó là người khiến bạn cảm thấy an toàn và tin tưởng, và cả hai vợ chồng đều có thể chia sẻ một cách cởi mở. Những cảm nhận này sẽ dần rõ nét khi bạn bắt đầu quá trình tham vấn.Bạn có thể mong đợi điều gì?Không có một lộ trình cố định nào cho quá trình tham vấn hôn nhân. (Hãy nhớ rằng có nhiều phương pháp tham vấn khác nhau để phù hợp với nhu cầu cụ thể của mỗi mối quan hệ.) Tuy nhiên, hầu hết, nếu không nói là tất cả, quá trình tham vấn đều tuân theo một số bước cơ bản. Thông thường, trình tự sẽ diễn ra như sau: “Cặp đôi sẽ gặp gỡ nhà tham vấn,” Palacios chia sẻ. “Nhà tham vấn sẽ hỏi cả hai tại sao họ lại tìm đến trị liệu vào thời điểm hiện tại (và đúng vậy, mỗi người có thể đưa ra những câu trả lời khác nhau). Sau đó, nhà tham vấn sẽ đề nghị họ điền vào một bảng câu hỏi nhằm thu thập thông tin liên quan. Tiếp theo, nhà tham vấn sẽ tiến hành khai thác tiền sử tâm lý – xã hội một cách toàn diện, liệt kê các vấn đề hiện tại, và cùng cặp đôi thiết lập các mục tiêu trị liệu.”
Hiểu rõ vì sao tham vấn lại quan trọng và nắm được cách thức hoạt động của quá trình này chính là bước đầu tiên giúp bạn cảm thấy an tâm và chủ động hơn trên hành trình trị liệu của mình.
3. Tham vấn hôn nhân mang lại lợi ích gì?
Mục tiêu của trị liệu là tạo ra những thay đổi tích cực trong mối quan hệ của bạn. Tham vấn hôn nhân mang lại nhiều lợi ích, bao gồm:
▪︎ Công cụ để xử lý xung đột: Biết cách tạm thời rút lui khỏi mâu thuẫn, dành thời gian để xử lý cảm xúc và suy nghĩ, rồi mới quay lại trao đổi là một kỹ năng vô cùng giá trị cần học.
▪︎ Hiểu rõ hơn về người bạn đời: Tham vấn có thể giúp khám phá ra những vấn đề sâu xa bắt nguồn từ thời thơ ấu, vốn đang ảnh hưởng đến người bạn đời và mối quan hệ của hai người. Việc hiểu rõ những tổn thương của họ có thể giúp ích cho cả hai bên.
▪︎ Gia tăng sự kết nối và thân mật: “Việc cải thiện kỹ năng trong mối quan hệ không chỉ giúp tăng sự thân mật và gắn kết giữa hai người, mà còn tác động tích cực đến tất cả các mối quan hệ khác,” Schoen chia sẻ.
▪︎ Cải thiện giao tiếp: Học cách trò chuyện với nhau một cách tôn trọng và biết ghi nhận cảm xúc của đối phương là điều cốt lõi trong một mối quan hệ lành mạnh.
“Chồng tôi và tôi đã cùng tham gia trị liệu cặp đôi, và điều đó đã cứu vãn cuộc hôn nhân của chúng tôi,” Schoen chia sẻ. “Cả hai chúng tôi đã nỗ lực rất nhiều để nhận ra cách mà mỗi người đang góp phần tạo nên những mô thức xung đột khiến chúng tôi mắc kẹt. Dù chúng tôi vẫn còn đang tiếp tục làm việc cùng nhau, nhưng giờ đây chúng tôi đã có nhiều hiểu biết hơn, khả năng tự điều chỉnh tốt hơn, và kỹ năng giao tiếp hiệu quả hơn để cùng nhau vượt qua những thử thách trong mối quan hệ.”
Tham vấn cần sự nỗ lực nhưng hoàn toàn xứng đáng. Tham vấn không phải là điều dễ dàng. Nó đòi hỏi bạn phải sẵn sàng thể hiện sự dễ tổn thương, nhìn lại bản thân và đối mặt với những thách thức tiềm ẩn. Tìm được một nhà trị liệu phù hợp chỉ là một nửa chặng đường. Nửa còn lại là, theo lời của Schoen: “Dám nhìn nhận phần trách nhiệm của chính mình trong vấn đề. Dù không phải mọi vấn đề trong hôn nhân đều chia đều 50/50, nhưng ai cũng có một vai trò nhất định trong việc giải quyết chúng.”
Việc dành thời gian và cam kết tài chính cho quá trình tham vấn có thể là điều khó khăn đặc biệt là khi bạn đang phải nuôi con nhỏ. Tuy nhiên, sự kiên định và cam kết với hôn nhân có thể mang lại cho bạn năng lượng và sự tập trung cần thiết để tiếp tục nỗ lực và tin tưởng vào tiến trình trị liệu.
Tóm lại.
Tham vấn không phải là phương thuốc vạn năng cho mọi mối quan hệ. Bạn vẫn phải chủ động làm việc và thay đổi. Trong một số trường hợp, điều đó có thể đồng nghĩa với việc tìm thêm các phương pháp hỗ trợ để cải thiện mối quan hệ hôn nhân, chẳng hạn như đọc sách chuyên đề về hôn nhân, xem các video trị liệu, hoặc tham gia các hội thảo, khóa học kỹ năng hôn nhân. Có thể là viết nhật ký nữa!
Mục tiêu là hiểu sâu hơn về nhu cầu, mong muốn và ngôn ngữ yêu thương của người bạn đời. Việc tham gia tham vấn có đảm bảo rằng hôn nhân của bạn sẽ không kết thúc bằng ly hôn? Không. Tuy nhiên, trị liệu và các công cụ hỗ trợ khác chắc chắn có thể cải thiện mối quan hệ hôn nhân, miễn là cả hai vợ chồng đều sẵn sàng nỗ lực. Đây thực sự là một khoản đầu tư xứng đáng. “Tham vấn hôn nhân không nên là phương án cuối cùng mà nên là tuyến phòng vệ đầu tiên,” Schoen nhấn mạnh.
Nguồn: Verywell Mind
Ảnh: Pexels
